PRE 120 GODINA SRBOBRAN IMAO 15.000 STANOVNIKA I DVE APOTEKE!

Tekst koji je ispred vas vodi nas kroz istoriju apotekarstva. Napisao ga je za života novinar i publicista Milenko Genčić, a zahvaljujući njegovim potomcima Srbobran.net ima ekskluzivno pravo da ga objavi na ovom portalu.

-Spravljanjem lekova izričito je rečeno da se mogu baviti samo lica sa diplomom farmacije.

Novosadski apotekar Andrija Mirković popisao je u “Aesculapu” (almanah za farmaciju i hemiju iz 1922. godine) sva mesta u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, koja su imala apoteke. Zanimljivo je da apotekar Mirković  u toj svojoj knjizi navodi kada je apoteka otvorena, kao i broj stanovnika u mestu.

 Srbobran je 1922. godine imao 15.251 stanovnika i dve  apoteke :  Mr.Ph. Milana Kaplarskog koja je otvorena 1896.  i  Mr.Ph.Ludviga Barkovića koja je otvorena 1852.

Vojvodinu su u to vreme sačinjavali Bačka, Banat i Baranja. Imala je Vojvodina tada 185 apoteka, a broj stanovnika iznosio je 1.316,615.

Prvu apoteku u Novom Sadu otvorio je Jovan Grosinger 1771. godine,  zatim Gavra Plavšić 1801. pa potom Milutin Popić 1867. Stevan Herceg 1895. zatim Dušan Ilin 1909. pa Vlada Jugović 1920. i Svetozar Alargić 1920.

Novosadski apotekar Joca Divild prvi je otvorio apoteku u Kaću 1909. godine gde je živelo 4.312 stanovnika, da bi se zatim preselio u Srbobran,  gde je imao svoju apoteku. U Novi Sad vratio se 1932.godine.

Interesantan je još jedan podatak da je Novi Vrbas imao u to vreme, jednu apoteku na 3.567 stanovnika, a Stari Vrbas, takođe jednu apoteku na  4.971 stanovnika.

Novi Sad imao je u to vreme 8 apoteka na 39.147 stanovnika. Veliki Bečkerek brojao je 27.523 stanovnika i 6 apoteka, dok je glavni grad Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca – Beograd imao 111.742 stanovnika i 24 apoteke.

Novosadski apotekar Marković je uradio i cvetni kalendar sa tačnim nazivima biljaka na latinskom jeziku. U kalendaru je naznačio i njihovo vreme za sabiranje od januara do decembra. U ovoj zanimljivoj knjizi iz istorije apotekarstva našao se i pravilnik o spravljanju apotekarskih recepata koje je odobrilo Ministarstvo narodnog zdravlja, gde je izričito rečeno da se ovim poslovima mogu baviti samo magistri farmacije i diplomirani hemičari.

Apotekari su morali voditi poslovne knjige radi utvrđivanja poreza na promet. Posebne poteškoću u to vreme je prestavljalo retaksiranje recepata radi naplate od organizacije radničkog osiguranja. Zvanično dinar je bio u opticaju, ali i kruna je još uvek bila platežno sredstvo kod građana. Ipak, obračun se morao vršiti isključivo u dinarima.

Radi zaštite domaće industrije lekova Ministarstvo zdravlja zabranilo je uvoz svih lekova koje proizvode fabrike u zemlji.

Apotekari su u svojim laboratorijama ispitivali mokraću i pljuvačku. Pružali su prvu pomoć prilikom trovanja alkalijama, alkoholom, anilinom, amonijakom, atropinom, cijankalijem, masnom sodom, kiselinom, zatim mesom, ribom, sirom, kobasicama, nikotinom i tako dalje, a za svako trovanje data je i terapija.

U apotekama pored magistra farmacije radili su i apotekarski pomoćnici koji su na posebnim tečajevima morali da savladaju opštu hemiju, analitičku hemiju, farmaceutsku farmakologiju, fiziku, botaniku, botaničke vežbe sa anatomijom, mikroskopske vežbe, higijenu, lekarske zakone i naredbe. Završni ispit polagali su pred specijalnom komisijom Ministarstva zdravlja sastavljenom od profesora fakulteta.

Ada je imala u to vreme 13.103 stanovnika i jednu apoteku, Apatin 13.436 stanovnika i jednu apoteku, Stari Bečej 19.658 stanovnika i tri apoteke. Jednu je otvorio Julije Smik još 1798. godine, dok je Čurug spadao među veća mesta u Vojvodini i imao 10.473 stanovnika, ali samo jednu apoteku. Melenci u to vreme imaju jednu apoteku  i 9.466 stanovnika, Pančevo 19.394 stanovnika i 5 apoteka, ali i najstariju u Vojvodini i Srbiji koju je držao Jovan Teodorović, a otvorio je još 1735. Milivoje Stanojšić otvorio je drugu nešto kasnije -1792.godine. Senta je imala čak 30.697 stanovnika i 4 apoteke, a Sombor 37.000 stanovnika i 5 apoteka. Temerin, Titel i Žabalj imali su po jednu apoteku i negde od 5 do 9 hiljada stanovnika. U to vreme Vršac ima 6 apoteka i 27.000 stanovnika, dok najveći grad u Vojvodini sa 101.857 stanovnika ima 15 apoteka.

U Srbiji Čačak je tada bio mali grad i brojao je samo 5.088 stanovnika i dve apoteke. Gornji Milanovac iako je imao samo 2 hiljade žitelja imao je dve apoteke. Jagodina na 4 hiljade stanovnika jednu apoteku, a Kraljevo takođe. Kruševac nešto više stanovnika i dve apoteke. U to vreme Kragujevac sa 15.600 stanovnika ima 4 apoteke. Niš sa 25.000 stanovnika 5 apoteka, Pirot dve, Požarevac 3, Šabac 3, Smederevo, Užice i Valjevo po dve, Veliko Gradište jednu apoteku, a Zaječar je imao dve.

Crna Gora imala je 8 apoteka i to u Baru, Beranama, Bjelom Polju, Cetinju, Nikšiću, Ulcinju i Podgorici na ukupan broj stanovnika od 172.960 stanovnika.

Milenko Genčić   

 

Postavio: Administrator dana 2016.10.06

|  Ocena:

 

                                    

 

Komentar na ovu vest mogu ostaviti samo registrovani korisnici našeg portala!